Ik denk dat u het wel op TV gezien heeft. President Trump die in Washington een bijbel omhooghoudt voor het kerkgebouw dat bekend staat als de ‘kerk van de presidenten’. In de kerk was brandgesticht tijdens de rellen in de VS die volgden op de moord van George Floyd door politieagenten. De actie van de Amerikaanse president was een symbolisch gebaar. Maar als het gaat om het verstaan van deze symboliek: dit gebaar wordt door velen opgevat als een rechtstreekse belediging van de ‘Black Lives Matter’ beweging. Om naar deze kerk te lopen werd een vreedzame demonstratie met traangas en veel geweld uit elkaar gejaagd, zodat Trump ongehinderd zijn statement kon maken. Uit zijn verklaring sprak geen enkele compassie met Amerikaanse burgers die zo evident te lijden hebben onder (structureel) racisme.

De kerk waar het om gaat is de St. Johns Episcopal Church, een kerk die lijkt op onze Lutherse of oud Katholieke kerk: een kerk van de protestantse familie met een bisschoppelijke structuur. De kerk zelf werd van deze actie niet op de hoogte gesteld en voelde zich gebruikt in een politiek spel in een samenleving die hoe langer hoe meer verscheurd raakt. Terwijl Trump zich naar de kerk begaf waren er ongeveer tien geestelijken in het gebouw die de betogers juist wilden ondersteunden ondanks de geleden schade. Er was niet eens een telefoontje van de autoriteiten om te vragen of men dit bezoek van deze president op prijs stelde. De bisschop van de kerk, Mariann Budde, is woedend over de actie van Trump. Ze verklaart: “We hebben nu moreel leiderschap nodig, en hij heeft er alles aan gedaan om ons uiteen te drijven. En hij heeft zojuist een van de heiligste symbolen van de joods-christelijke traditie gebruikt”. Ze zegt sprakeloos te zijn.

De bijbel wordt als rekwisiet gebruikt en het kerkgebouw dient als decor in een cynisch politiek spel. Op de keper beschouwd zijn deze symbolen machteloos. De bijbel wordt white suprimacy in de mond gelegd, en het kerkgebouw dat zovele hoogst verantwoordelijken heeft gesteund tijdens oprechte gewetensnood wordt van zijn betekenis als Godshuis beroofd, haar eer geschonden. Veel mensen die verbijsterd reageren wijzen erop dat Trump waarschijnlijk nooit de Bijbel geopend heeft, en nooit gelezen heeft over het liefhebben van je naaste (Marcus 12:33) of het toekeren van je linkerwang (Matteüs 5:39) of nog nooit gehoord heeft van Gods Schepping waarin alle mensen gelijkwaardig geschapen zijn (Psalm 145:9). Alle mensen gelijkwaardig, dus.

Wat hebben we op Texel daar nu mee te maken? Wel, ik denk heel veel. Als in naam van het christendom de meest verschrikkelijke dingen gezegd worden, al is het op een ander continent, wordt ook de basis van ons samenleven aangetast. Het bepaalt ook ons bij de mogelijkheid dat ons dingen in de mond worden gelegd, en dat ook wij dus – in elk geval in naam van het christendom – moeten opstaan tegen racisme en vreemdelingenhaat. Zwijgen is tegen het licht van zoveel discriminatie en geweld is geen optie. We mogen het Hoornder kerkje koesteren, maar wel zo dat het dat geen lege huls wordt die je van-alles-en-nog-wat kan laten zeggen. Of dat je het voor welke haatdragende zaak dan ook, kan laten buikspreken. We moeten het risico onderkennen dat de kerk een relict uit het verleden wordt dat aan inhoud verliest, de leegte met machtspolitiek laat vullen, en dan hooguit een karikatuur van geloven ten toon zal spreiden. Maar vooralsnog: ik voel me verbonden met de ‘Black Lives Matter’ beweging, en ik hoop dat onze kerk ook lang die humane uitstraling van ‘alle mensen gelijkwaardig’ zal mogen dragen.

Ds. Anne Kooi, predikante van de protestantse gemeente Waal-Koog-Den Hoorn