Kennelijk is het in de mode. Mannen die in een survivalmodus met ontbloot bovenlijf met elkaar worstelen om hun mannelijkheid aan elkaar te toetsen en die te bevestigen. Mannen op zoek ook naar zichzelf. Op zoek naar wat hen onderscheidt van vrouwen. En dat moet dan iets zijn als kracht, geldingsdrang en dominantie. De naam van de Canadees Jordan Peterson klinkt hier dan vaak bij.

Het zij zo.

Ik viel van mijn stoel om te merken dat sommige christenen (m/v) ook van dit soort mannelijkheid gecharmeerd zijn. Op een of andere manier wordt het denken over schepping hierbij gehaald. En dan is de redenering, dat zoals het in de natuur geregeld is, het kennelijk door God bedoeld is. Ik heb al wel eerder in De Hoornder verteld dat schepping niet natuur is, en dat natuur niet schepping is.
Even vooraf: we blijken dan om te beginnen een heel beperkte visie op natuur te hebben. De veelkleurigheid en variatie is in de natuur veel groter dan het stramien waarop wij ons begrip van de natuur willen leggen. Mannelijkheid en vrouwelijkheid kun je in de natuur niet vangen in een verschil in spierkracht. Net zomin als dat je huidskleur kunt koppelen aan intellect, of homoseksualiteit aan onnatuurlijk gedrag, gezien het veelvuldig voorkomen van homoseksueel gedrag onder (zoog)dieren. Maar dit is een andere discussie.

Waar ik echt verbijsterd over was, is dat er mensen zijn, die denken dat mannelijkheid in het christendom te maken heeft met kracht, viriliteit en dominantie. Iedereen die een beetje in de Bijbel leest ziet daar het tegenovergestelde. Je zou eerder kunnen zeggen dat uitgerekend mannelijkheid in de Bijbel te maken heeft met zorgzaamheid. Jezus was eerder een ‘watje’ in de ogen van de Petersons van onze wereld, dan dat zij hem serieus zouden nemen. En dat is niet alleen in het nieuwe testament zo, ook in het eerste testament buitelen de voorbeelden van de zorgkwaliteiten van mannen over elkaar heen. Neem bijvoorbeeld de beeldspraak over de man in Psalm 1: “Hij zal zijn als een boom, geplant aan stromend water. Op tijd draagt hij vrucht, zijn bladeren verdorren niet. Alles wat hij doet komt tot bloei.” In Matteüs 13: 31 e.v. wordt de gelijkenis opgepakt en wordt eraan toegevoegd dat zo’n boom zelf een heel bescheiden oorsprong heeft. Zo klein als een mosterdzaadje: “Het is weliswaar het kleinste van alle zaden, maar het groeit uit tot de grootste onder de planten. Het wordt een boom, en de vogels van de hemel komen nestelen in de takken.” Een boom van een man vindt zijn rol in het dienstbaar zijn.

De Bijbel leeft juist van de omkering van wat dominant is. Dat geldt trouwens voor iedereen (m/v). Daarin wordt iedereen juist serieus genomen die afziet van eigenbelang en opkomt voor wat zwak is. Zo zien we dat Jezus voor de goede herder pleit tegenover de slechte herder. In Ezechiël 34:3 e.v. staat bijvoorbeeld over de ‘slechte’ herder: “Jullie eten wel van hun kaas, jullie gebruiken hun wol voor je kleren en jullie slachten de vette dieren, maar de schapen weiden, dat doen jullie niet. Zwakke dieren hebben jullie niet laten aansterken, zieke dieren niet genezen, gewonde dieren niet verbonden, verjaagde dieren niet teruggehaald, verdwaalde dieren niet gezocht – jullie hebben de dieren hard en wreed behandeld. Zonder herder raakten ze verstrooid, en werden ze door wilde dieren verslonden.” Je begrijpt dat de ‘goede’ herder precies het tegenovergestelde doet. Zie Lucas 15:4 e.v.: “Als iemand van u honderd schapen heeft waarvan er één verloren is geraakt, laat hij dan niet de negenennegentig andere in de woestijn achter om naar het verdwaalde dier op zoek te gaan tot hij het gevonden heeft? En als hij het gevonden heeft, legt hij het vol vreugde op zijn schouders en gaat hij naar huis. Daar roept hij zijn vrienden en buren bijeen en zegt tegen hen: “Deel in mijn vreugde, want ik heb het schaap gevonden dat verdwaald was.” Ik zeg u: zo zal er in de hemel meer vreugde zijn over één zondaar die tot inkeer komt dan over negenennegentig rechtvaardigen die geen inkeer nodig hebben.” Dit is vast geen beschrijving van standaard stoer mannelijk gedrag. Dit is in dat perspectief bijna rebels. In de voorbeelden van de veilige boom en de goede herder is een krachtige en zorgzame mannelijkheid aangereikt, die niet alleen een manier is waar je gelukkig van wordt, maar ook een waar iedereen (m/v) in je omgeving gelukkig van wordt.

ds. Anne Kooi, predikante van de protestantse PKN gemeente Waal, Koog, Den Hoorn