Per 1 september ben ik gestopt als predikant van de protestantse gemeente Waal-Koog-Den Hoorn. Ik ben nu met pensioen. Maar als pensionado kan ik nog wel een tijdje doorwerken in een combinatie van gemeenten in Friesland. Vanuit de positie van de eilandbewoners zal het zijn alsof mijn persoon een tijdje zichtbaar was, maar nu weer in de geschiedenis wegzinkt, vervaagt en onderscheidende kenmerken verliest. Ik zal opgaan in de massa van hen die – sterk of vaag – op Texel herinnerd worden. Om na verloop van tijd zelfs uit die herinnering te verdwijnen.

Trouwe bijbellezers kennen hem vast wel. De ‘schare’ die met Jezus meetrok. De ‘menigte’ zoals hij in de nieuwe vertaling heet. Daar moest ik aan denken. Dat is die grote groep – die niet nader aangeduide massa – van anonieme mensen die op en af bij Jezus geweest zullen zijn. Die helemaal met hem meereisden of die alleen een enkele keer zijn komen kijken. Welke mensen waren het nu precies die deze menigte vormden? We weten het niet en we zullen het waarschijnlijk nooit precies weten. Rond Johannes de Doper was er ook een grote groep mensen. Johannes doopte de mensen nadat hij hen had opgeroepen tot bekering. Van Jezus horen we dat niet. Van Jezus horen we dat hij ‘met ontferming’ over deze grote menigte was bewogen (Marcus 8:2). Hij deelt met hen. Brood en vis. Hij is letterlijk de ‘deelgenoot’ van deze mensen. Maar wie zij waren? Misschien, als we beter kijken, herkennen we wel enkele mensen die we persoonlijk kennen.

Het bijzondere is dat mijn eigen beeld van de massa ondertussen ingevuld is met allerlei gezichten. Een goede buurman in de studentenflat bijvoorbeeld, waar ik ooit woonde, had een strenge christelijke opvoeding gehad. Hij lag er enorm mee overhoop. Hij wilde door alle narigheid heen op zoek gaan naar de echte Jezus. Hij wilde zelf zien en ervaren, om zo tot een oordeel te komen. Het was net alsof hij stilletjes aansloot aan de rand van de groep mensen die luisterden naar de Bergrede. Hij luisterde intens mee, zei niets, en vertrok weer.

Een vluchteling die ik tegenkwam bij de opvang van dak- en thuislozen in Brussel zei dat God hem gezonden had om in dit land Jezus te leren kennen. Hij wilde de Bijbel lezen, en deed erg zijn best om zich met Jezus te verstaan. Hij had het moeilijk. Hij kon niet terug naar zijn land, maar hij kon verder ook geen kant op. Hij begreep niets van Gods beleid met zijn leven. En toch hield hij juist daarom steeds hechter vast aan Jezus. Hij herkende iets van Jezus’ lijden in zijn eigen bestaan. Hij leerde bidden.

Een gedetineerde die bijna alles wat waardevol was in zijn leven verloren had, kwam langs op het dieptepunt van zijn bestaan. Niemand hoefde hem nog wat te vertellen, want hij had het allemaal al wel gezien. Hij voelde zich aan alle kanten verraden. Hij vertrouwde niemand meer, zei hij. Maar er was er nog één waar hij echt respect voor had: Jezus. Die hield tenminste zijn woord. Hij dacht niet dat Jezus hem nog zou zien staan. Maar hij stond voor een verrassing.

Het duurt niet lang of ik realiseer me dat er veel gezichten zijn die ik ken, maar veel meer die ik niet ken. En zo ga ook ik op in de massa. Er zijn zo veel mensen met mooie motieven, met ontroerende geschiedenissen, maar ook zo veel mensen die niets meer te verliezen hebben. Jezus is niet alleen de leermeester, hij is ook de grond van het bestaan van mensen die niet veel anders hebben om zich op te baseren. Hij is de bodem onder al het verdriet.

Ondertussen zal ik het eiland verlaten hebben. Ik zal het bijzonder missen. Wat ik meeneem zijn al die mooie, ontroerende, goede ervaringen met Texelaars. Ik wenste dat ik iedereen kon meenemen, en samenvoegen bij al die mensen die ik ooit eerder al kende, en die ik hopelijk zal leren kennen. Maar voorlopig zal ik opgaan in een ander deel van de massa. In het laatste Bijbelboek (Openbaring 7:9) komen de massa’s elkaar tegen: “Hierna zag ik dit: een onafzienbare menigte die niet te tellen was, uit alle landen en volken, van elke stam en taal.” Een hoopvolle gedachte. Tot ziens dus, en ondertussen: het ga u goed!

ds. Anne Kooi, tot voorkort predikante van de protestantse gemeente Waal, Koog, den Hoorn.