De Bijbel is het heilige boek van het christen­dom. Deels is het ook het heilige boek van het jodendom. Heilig is: bijzonder en beschermd.

Er zijn drie ‘religies van het boek’: jodendom, christendom en islam. De Koran is het heilige boek van de moslims: de status van de Koran is in de islam veel hoger dan die van de Bijbel in het christendom. In vergelijking: in het christendom staat Jezus Christus zelf zo centraal.

Andere religies kennen ook heilige geschriften, zoals de Bhagavad Gita in het hindoeïsme. Maar dat boek heeft een andere functie binnen de eigen religie.

In de Bijbel staan o.a. verhalen, gedichten, wijsheidsliteratuur, profetieën en visioenen.

Is wat in de Bijbel staat echt waar? Christenen zoeken en vinden waarheid in de Bijbel, maar vaak geen letterlijke waarheid. Wel een morele waarheid of een psychologische of emotionele, een poëtische; een godsdienstige waarheid.

De Bijbel geldt als Gods woord, maar is niet ´onaanraakbaar´. Over wat er in de Bijbel staat mag rustig gedis­cus­sieerd worden. Wat daarin fascineert zijn motieven die in het leven van mensen van alle tijden steeds terug­komen. Zoals de roep om bevrijding, recht­­vaar­dig­­heid, schuld en boete, liefde, goedheid en vergeving.

Inhoud

In de Bijbel staan met name verhalen over God met Zijn mensen: enerverende geschie­de­nissen vol ups en downs. Een centraal motief is de bevrijding van het joodse volk dat in Egypte in slavernij gevangen was: de exodus. Daarna trekt het volk onder leiding van Mozes 40 jaar door de woestijn. Als dit volk Israël uiteindelijk in het ‘beloofde land’ zelf een eigen samen­leving moet opbouwen, wordt dat een geschiedenis van steeds proberen om het eerlijk en goed te doen, en van mislukken. De profeten treden dan op om te protesteren tegen onrecht in de samenleving.

Jezus wordt later in die samenleving geboren. Die kent dan al een uitgekristalliseerde religie, vooral gebaseerd op de herinnering aan de exodus. Jezus probeert zijn godsdienst te hervormen door naar de oorspronkelijke beteke­nis te wijzen. Bijvoorbeeld: “de sabbat is er voor de mens, en niet de mens voor de sabbat.” (Marcus 2, verzen 23-28).

Kennis over de Bijbel

Het woord Bijbel is afgeleid van het Griekse woord biblia. Dat betekent ‘boeken’.

De Bijbel bestaat eigenlijk uit 66 losse boeken waar­van er 39 samen het Oude of Eerste Testa­ment vormen, en 27 het Nieuwe Tes­ta­­ment. Deze boeken vormen samen de officiële inhoud: de canon. Daarnaast zijn er boeken die ooit wel (of bijna), maar later niet meer tot de Bijbel gerekend werden: de deuterocanonieke boeken.

Het Oude of Eerste Testament is de joodse Bijbel, ook Tenach genoemd. Ze zijn in het Hebreeuws geschreven. De eerste vijf boeken daarvan zijn de Tora: de vijf boeken van Mozes. Het allereerste boek is Genesis en begint met de schepping. In dit Eerste Testament gaat het over identi­teit-vormende verhalen van het Israël van vóór onze jaartelling.

Het Nieuwe Testa­ment is later in het oud-Grieks geschreven. Daarin gaat het in vier evangeliën het over het leven, de leer, de kruisdood en de opstanding van Jezus. Verder in o.a. de brieven van Paulus, over de vroegste gemeenten die ´de weg´ van Jezus willen volgen.

Om de Bijbel voor iedereen toegankelijk te maken worden er steeds nieuwe verta­lingen gemaakt. Dat is omdat onze eigen leef­wereld en taal veranderen. Maar ook omdat het begrip van de wereld en de context waarin de Bijbel geschreven is, nog toeneemt. Bijbelwetenschap aan de universiteiten is belangrijk voor kerken, want de tekst van de Bijbel ligt niet voor 100% vast en ‘de’ vertaling bestaat niet. Gelukkig maar!

Het christendom is, net als het jodendom, juist als religie van ‘het boek’, vooral ook een religie van ‘de weg’. We lezen in de Bijbel precies dat een oprechte levens­wandel van de mensen en gaandeweg hun aanvaarden van Gods genade uit­eindelijk het belangrijkste is.

Als iemand leeft vanuit een groot geloof in God, zegt men wel dat hij of zij aan de Bijbel bij wijze van spreken een persoonlijk derde testament toevoegt. De Bijbel is tenslotte het boek van het levende Woord.

Verder lezen:

‘Nieuwe Bijbelvertaling’ (2004) of de ‘Bijbel in Gewone Taal’(2014) via www.royaljongbloed.nl Zie op deze website bijvoorbeeld ook het kunst­boek: ´waar was jij?’ (2015) van Henk Pietersma over het lijdensverhaal van Jezus.

‘Bijbel voor beginners: 100 en enige eyeope­ners en misverstanden over de bijbel’ (2012) van Mirjam Elbers en Ad van Nieuwpoort, www.uitgeverijvangennep.nl

‘De Bijbel Literair – opbouw en gedachtegang van de Bijbelse geschriften en hun onderlinge relaties’ (2003) red. Jan Fokkelman en Wim Weren. Een zeer volledig naslagwerk (767 p). www.uitgeverijmeinema.nl